Czy mleko kozie jest lepsze od krowiego?
To pytanie zadaje sobie coraz więcej rodziców, szukając najlepszego mleka modyfikowanego dla swojego maluszka. Mleko kozie dla niemowląt, chociaż od dawna cenione na świecie, w Polsce dopiero zyskuje popularność jako alternatywa dla tradycyjnych mieszanek na bazie mleka krowiego. Porównujemy obie opcje, mleko kozie vs mleko krowie pod kątem wartości odżywczych, łatwości trawienia, alergenności oraz ogólnej tolerancji. Analiza opiera się na danych naukowych, w tym na wynikach badań klinicznych, aby pomóc rodzicom podjąć świadomą decyzję.
Wartość odżywcza i skład mleka koziego vs krowiego
Zarówno mleko modyfikowane na bazie mleka koziego, jak i krowiego musi spełniać surowe normy żywieniowe dla niemowląt. Oznacza to, że oba rodzaje formuł dostarczają komplet niezbędnych składników odżywczych (białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały) w ilościach wymaganych dla prawidłowego rozwoju dziecka.
Producenci wzbogacają mleko kozie m.in. w kwas foliowy i witaminę B12, które są obecne w mniejszych ilościach niż w mleku krowim, dzięki czemu gotowy produkt jest pełnowartościowy. Badania porównawcze potwierdzają, że niemowlęta karmione obiema formułami rozwijają się równie dobrze. Stan odżywienia i przyrosty masy ciała są porównywalne niezależnie od rodzaju mleka. W 112-dniowym, randomizowanym badaniu z udziałem 218 niemowląt stwierdzono, że przyrost wagi, wzrost i obwód główki dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym kozim były równoważne temu obserwowanemu u dzieci na mleku krowim. Oba rodzaje karmienia zapewniły prawidłowy rozwój maluchów. Innymi słowy, pod względem wartości odżywczej mleko kozie i krowie dla niemowląt są równorzędne i oba mogą być podstawą zdrowej diety niemowlęcia.
Strawność białek i trawienie – delikatność dla brzuszka
Jednym z głównych powodów, dla których rodzice rozważają mleko kozie, jest jego łatwiejsze trawienie. Mleko kozie zazwyczaj tworzy mniejsze kuleczki tłuszczu i bardziej miękką masę niż białko mleka krowiego. Dzięki temu pokarm jest łagodniejszy dla układu pokarmowego maluszka i łatwiej się trawi, niemal podobnie jak mleko matki.
W praktyce oznacza to mniejsze zaleganie pokarmu w żołądku i potencjalnie mniej dolegliwości trawiennych. Co więcej, mleko kozie zawiera naturalnie inny profil białkowy: przeważa w nim β-kazeina typu A2 (obecna także w mleku kobiecym), a jest mniej α-S1 kazeiny, która dominuje w mleku krowim. To ważne, ponieważ badania wskazują, że białko A2 jest trawione łagodniej i rzadziej powoduje problemy trawienne w porównaniu z białkiem A1.
Wydzielanie mleka – różnice, które mają znaczenie
Warto także wspomnieć o istotnej, choć mniej znanej różnicy biologicznej. U ludzi i kóz mleko jest wydzielane głównie na drodze apokrynowej. Oznacza to, że podczas wydzielania do mleka trafiają nie tylko składniki odżywcze, ale także fragmenty cytoplazmy komórek gruczołu mlecznego. W rezultacie mleko kozie i ludzkie zawiera więcej bioaktywnych składników, takich jak nukleotydy, wolne aminokwasy czy poliaminy, które wspierają rozwój układu pokarmowego i odpornościowego dziecka.
Z kolei u krów dominuje merokrynowy mechanizm wydzielania, w którym komórki gruczołowe wydzielają mleko bez utraty części własnej struktury. Oznacza to, że mleko krowie zawiera mniej cytoplazmatycznych cząsteczek i bioaktywnych związków, co może mieć wpływ na jego strawność i wartość biologiczną, zwłaszcza w przypadku niemowląt o bardziej wrażliwym układzie trawiennym.
Co to oznacza dla Twojego dziecka?
Dzięki apokrynowemu sposobowi wydzielania mleka, mleko kozie ma profil bioaktywnych składników bardziej zbliżony do mleka matki. To sprawia, że jest ono lepiej tolerowane przez niemowlęta, szczególnie te z niedojrzałym, delikatnym układem pokarmowym. W połączeniu z miękką strukturą białek, wyższą zawartością średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych i obecnością oligosacharydów prebiotycznych, mleko kozie jest wyjątkowo korzystnym wyborem dla dzieci z wrażliwym brzuszkiem.
Pamiętaj: Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia niemowląt, a każdą decyzję o zmianie sposobu karmienia warto omówić z lekarzem.
Źródła:
Li, W., et al. (2022). A Randomized Controlled Trial of Goat Milk–Based Infant Formula: Effects on Growth and Nutritional Status in Infants.
Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 75(2), 198–206.
He, T., et al. (2021). Beta-casein A2 in goat milk: Influence on digestion and infant comfort.
Nutrients, 13(9), 2993.